-

جستجوی شمال جغرافيايی ، اگر چه فعاليتی ساده است اما نياز به تمرين دارد و حداقل يک بار بايد هر يک از راههای يافتن شمال جغرافيايی را به تنهايی انجام داد. برای سهولت آشنايی با راههای جستجو ؛ آنها را به دو دسته کلی تقسيم می کنيم .

يافتن شمال جغرافيايی در روز

در روز با استفاده از قطب نما به سادگی می توان شمال مغناطيسی را يافت و با انجام اصلاحات لازم آن را به شمال جغرافيايی تبديل نمود. برای اين منظور کافيست يک قطب نما در مقابل خود نگه داريد و متناسب با حرکت عقربه آن ؛ آن قدر جابجا شويد تا صورتتان در جهت نوک عقربه قرار کيرد در اين حالت شما رو به شمال ايستاده ايد .

معمولا عقربه قطب نما ها يا با حروف انگليسی مشخص شدده اند ويا با رنگ آبی و قرمز .که رنگ قرمز قطب شمال و رنگ آبی قطب جنوب را نشان می دهد.

در روز همچنين می توان با استفاده از يک ساعت عقربه دار ؛ جهت شمال جغرافيايی را پيد ا کرد. اگر طور ی ساعت عقربه دار را به حالت افقی در مقابل روی خود قرار دهيد که نوک عقربه ساعت شمار به سمتی باشد که خورشيد قرار گرفته است، خطی که نيمساز زاويه بين عقربه ساعت شمار و عدد ١٢ ساعت را می سازد ؛ جهت جنوب را نشان می دهد. و امتداد آن جهت شمال را .البته بايد اضافه کرد که اين امر در روزهای ابری کار چندان ساده اینيست.

به طور ساده اگر به هنگام طلوع خورشيد طوری بايستيم که دست راستمان به سمت  خورشيد باشد، به طور طبيعی دست چپ مان به سمت غرب ؛ روبروی مان شمال و پشت سرمان جنوب خواهد بود.

يکی ديگر از روشهای يافتن شمال در روز استفاده از سايه اجسام است. برای اين منظور کافی است ميله ای را در زمين همواری فرو کنيم . و در ساعت مختلف روز محل نوک سايه ميله را روی زمين علامت بزنيم .دو نقطه اول و آخر اين علائم را به وسيله کمانی به هم متصل کنيم.

نيمساز زاويه ای که راس آن پای ميله و زوايای آن دو خط از پای ميله تا دو نقطه بر روی کمان مذکور است؛جهت شمال را نشان می دهد.اين نيمساز ، منطبق بر کوتاه ترين سايه است.

ريشه درختان به طور نامحسوسی به سمت شمال جغرافيايی تمايل دارد . در نيم کره شمالی سمت شمال درختان در جنگل های مناطق مرطوب،بوسيله خزه پوشيده شده است ويا حداقل رطوبت آن از بخش جنوبی بيشتر است.

محراب مساجد و جهت قبور مسلمين نيز از راه های ديگری است که می توان بر اساس آن در طول روز جهت شمال جغرافيايی را پيدا کرد.

يا فتن شمال جغرافيايی در شب

در شب نيز می توان به دو روش جهت جغرافيايی را يافت . يکی با استفاده از اهله ماه و ديگری استفاده از ستاره قطبی است. در طول يک ماه قمری ماه اشکال متفاوتی را به نمايش می گذارد. کافی است که بدانيم در چندمين شب ماه قمری هستيم. در نيمه او ماه قمری تحدب ماه به سمت غرب است و بالعکس در نيمه دوم ماه تحدب به سمت مشرق قرار می گيرد . در نيمه ماه هم که قرص ماه کامل است جهت حرکت ماه که از مشرق به مغرب می باشد راهگشاست.

البته با توجه به تاخير طلوع ماه که هر شب ٥٠ دقيقه نسبت به شب قبل خود دارد ، رويت ماه در اوايل شب به معنای نيمه اول ماه قمری خواهد بود. ستاره قطبی نيز که علامتی تقريبا ثابت است جهت نمای شب می باشد . چنانچه دو ستاره انتهايی دب اکبر را ٥ برابرهمان فاصله بين دو ستاره، امتداد دهيم به ستاره جدی يا ستاره قطبی می رسيم که جهت شمال را با اندکی اختلاف نشان می دهد.